SURİYELİLERİN ÇALIŞMA İZNİ

Ülkemizde geçici koruma statüsünde bulunan Suriye uyruklu yabancılar, yasal bir şekilde çalışabilmek için çalışma izni almak zorundadırlar. Bu kişilere verilen geçici koruma kimlik belgesi, çalışma yetkisini içermediğinden, bir gerçek veya tüzel kişinin yanında çalışabilmek için bazı koşulların yerine getirilmesi gerekmektedir.

Suriyelilerin çalışma iznine başvurabilmesi için bazı şartlar söz konusudur. Bu şartlar olmadan yapılan bir başvuru olumlu olarak değerlendirilmeyeceğinden, bu şartları taşınıp taşınmadığı iyi bir değerlendirilmelidir.

Başvuru şartları şunlardır:

Geçici koruma sağlanan yabancılar, aşağıda belirtilen şartları taşımaları halinde bu kişileri çalıştırmak üzere başvuru yapılabilir:

a) Yabancının geçici koruma kapsamında olduğunu belirten geçici koruma kimlik belgesinin ve yabancı kimlik numarasının olması,

b) Çalışma izni başvurusunun yapıldığı tarih itibarıyla en az altı aylık geçici koruma süresinin doldurulmuş olması,

c) Ön izin alma zorunluluğu olan meslekler için, eğitim sektöründe çalışacak geçici koruma sağlanan yabancıların Milli Eğitim Bakanlığından, sağlık sektöründe çalışacakların Sağlık Bakanlığından, akademisyenlerin ise Yükseköğretim Kurulundan ön izin belgesi almış olması.

Yukarıda sayılan şartları taşıyan Suriye uyruklu yabancıların başvuru usulü ise şu şekilde olmalıdır:

a) Çalışma izni başvurusu, geçici koruma sağlanan yabancıları çalıştıracak işverenler tarafından veya kendi nam ve hesabına çalışacaksa geçici koruma sağlanan yabancı tarafından yapılır.

b) Başvuru, e-Devlet Kapısı üzerinden (www.turkiye.gov.tr veya www.csgb.gov.tr/uigm) çevrim içi olarak otomasyon sisteminde geçici koruma sağlanan yabancılar için ayrılan modül seçilerek yapılır.

c) Otomasyon sisteminde işveren kaydı olmayanlar öncelikle işveren kaydı oluştururlar.

d) Otomasyon sistemine yabancının kimlik numarası girildikten sonra sorgulama yapılarak yabancıya ait nüfus bilgileri getirilir. İlgili alandaki adres işyeri adresi olacak şekilde değiştirilerek işlem tamamlanır.

e) Yapılan sorgulamada; yabancının geçici koruma kapsamında olduğu, başvurunun yapıldığı tarih itibarıyla en az altı aylık geçici koruma süresinin doldurulduğu İçişleri Bakanlığı kayıtlarından teyit edilemezse otomasyon sisteminde işleme devam edilemeyeceği uyarısı alınır.

f) Yabancıya ve işverenine ait bilgilerin otomasyon sistemine eksiksiz girilmesi ve gerekli belgelerin yüklenmesi gerekmektedir. Bu aşamada biyometrik fotoğraf yüklenmesi, yabancı ve işveren arasında düzenlenen iş sözleşmesi ile işyeri kaydı oluşturulurken aranan işyeri belgelerinin yüklenmesi gerekmektedir.

g) Geçici koruma sağlanan yabancının otomasyon sisteminde daha önce yapılmış değerlendirme aşamasında bir başvurusunun bulunması halinde işleme devam edilemez.

h) Çalışma izin başvurusunun otomasyon sistemi üzerinden çevrim içi yapılması yeterli olup Bakanlığa kâğıt ortamında herhangi bir belge gönderilmeyecektir.

 

i) Geçici koruma kapsamında kendi nam ve hesabına çalışan yabancılar vergi numaraları olması kaydıyla işyerinin kuruluş işlemlerinin tamamlanması sonrasında, şirketler için ticaret sicil gazetesi, gerçek kişi tacirler ile esnaf ve sanatkârlar için ilgili oda sicil kayıt belgesi gibi işyerinin faaliyetini gösterir belgelerin başvuru esnasında otomasyon sistemine taranılması suretiyle çalışmaya başlamadan önce çalışma izni almak zorundadır. Yetkili idarelerce, işyeri açma ve çalışma ruhsatı verilirken yabancının çalışma izninin bulunması koşulu aranılacaktır.

Başvuru Yaparken Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar ise şu şekildedir:

a) Geçici koruma statüsündeki yabancılara verilen çalışma izinleri ikamet izni yerine geçmez.

b) İşveren, yabancının çalışma izni onay tarihinden veya çalışma izni tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde, bağlı bulunduğu Sosyal Güvenlik Merkezine başvurarak sigortalı işe giriş bildirgesi vermek zorundadır.

c) Sigorta primlerinde esas alınacak tutar yabancının çalışma izni başvurusunda beyan edilen ücretten daha düşük olamaz.

d) Aynı işverenliğe ait birden fazla SGK tescil numarası varsa, başvuruda mutlaka yabancının çalışacağı adrese ait numara girilerek işyeri kaydı oluşturulur. Yanlış SGK tescil numarası ile yapılan başvurular reddedilir.

e) SGK tescil numarası üzerinden işyeri kaydı yapıldığında, Ulusal Adres Veri Tabanından seçilen yabancının çalışacağı adres ile SGK işyeri sicil numarasıyla yapılan sorgulamadan gelen adresin aynı olması gerekmektedir. Ulusal Adres Veri Tabanında bulunmayan adresler için yabancının çalışacağı adrese ilişkin işyerinin bulunduğu yerdeki ilgili belediyenin numarataj servisine gidilerek işyeri adres kaydının yapılması gerekmektedir. SGK işyeri tescil numarasından gelen adresin güncel olmaması halinde, çalışma izin başvurusu yapılırken işyeri kaydı oluşturulmadan önce bu adresin SGK’dan güncellemesi gerekmektedir.

Çalışma İzni Başvurularının Değerlendirilmesi

Çalışma izni başvuruları 6735 sayılı Uluslararası İşgücü Kanunu ve ikincil mevzuat kapsamında, uluslararası işgücü politikasına göre değerlendirilir. Değerlendirme sürecinde Bakanlıkça gerek görülen hâllerde, ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının görüşleri dikkate alınır. İstihdam kotasının esnetilmesi hakkında İl Müdürlüklerinden alınan kanıtlayıcı belge aranır.

İl Müdürlükleri tarafından istihdam kotasına ilişkin belgede; işyerinin SGK tescil numarası, çalışma izni talep edilen işin meslek kodu ve o meslekte istihdam edilebilecek yabancı sayısı bilgileri açıkça belirtilecektir. Örneğin, söz konusu belgede “123... SGK tescil numaralı işyerinde, 9312.02 Beden İşçisi (İnşaat) meslek kodu ile 15 işçi talebinin dört haftalık süre içerisinde karşılanamadığı…” şeklinde bir ifadeyle gerekli bilgiler belirtilecektir. Ayrıca 4/11/2004 tarihli ve 5253 sayılı Dernekler Kanunu uyarınca kamu yararına çalışan dernek statüsüne sahip dernekler ile 30/7/2003 tarihli ve 4962 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması ve Vakıflara Vergi Muafiyeti Tanınması Hakkında Kanun uyarınca vergi muafiyeti tanınan vakıflar tarafından insani yardım hizmeti faaliyetlerinde çalıştırılmak istenen geçici koruma sağlanan yabancılara ilişkin Bakanlığa yapılan çalışma izin taleplerinin değerlendirilmesinde istidam kotası uygulanmayacaktır.

Bakanlıkça, çalışma izni başvuruları aşağıda belirtilen hallerde reddedilebilir:

a) Başvurunun, özel kanunları ile yalnızca Türk vatandaşları tarafından icrasına izin verilen iş ve meslekler için yapılmış olması,

b) Sağlık meslek mensupları için Sağlık Bakanlığından, eğitim meslek mensupları için Milli Eğitim Bakanlığından veya Yükseköğretim Kurulu Başkanlığından ön izin alınmaması,

c) Değerlendirme kriterlerinin karşılanmaması

d) İlgili mercilerin olumsuz görüşünün bulunması.

Çalışma İzin Belgesi ve Bildirim

a) Çalışma izni başvurusuna ilişkin Bakanlıkça yapılan değerlendirmenin sonucu, geçici koruma sağlanan yabancıyı çalıştırmak isteyen işverene ve İçişleri Bakanlığına çevrim içi olarak bildirilir.

b) Talebi uygun görülen geçici koruma sağlanan yabancı için sonuç bilgisi Bakanlıkça oluşturulan çalışma izni otomasyon sisteminde “Başvuru Takip” kısmında görüntülenebilecektir. Ayrıca, yabancı adına Bakanlıkça düzenlenen kart şeklindeki çalışma izin belgesi yabancının çalışacağı adrese PTT aracılığı ile gönderilecektir.

c) Çalışma izni verilen geçici koruma sağlanan yabancı, işinin gereği olarak farklı bir ilde bulunmasının zorunlu olduğu hallerde, İl Göç İdaresi Müdürlüğüne bu durumu bildirmekle yükümlüdür

d) İkamet ilinden başka bir il için yapılan başvuruların olumlu değerlendirilmesini müteakip ikamet ili değişikliği için İl Göç İdaresi Müdürlüğüne başvuru yapılır.

Mesleki Eğitim

Geçici koruma sağlanan yabancılar, en az altı aylık geçici koruma süresinin doldurulmuş olması koşuluyla, Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü tarafından aktif işgücü hizmetleri kapsamında düzenlenen kurs ve programlara katılabilir ve bu kapsamda bir işyerinde mesleki eğitim ve işbaşı eğitimi alabilirler.

Mesleki eğitimlerini tamamlayan yabancıların eğitim aldıkları işyerinde çalıştırılmak istenmesi durumunda, işverenler tarafından bu rehberle belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde Bakanlığa başvuruda bulunularak çalışma izni alınması zorunludur. Bu kapsamda yapılan başvurularda istihdam kotası Bakanlıkça farklı uygulanabilir.

Yukarıda izah edildiği üzere Suriyelilerin çalışma izni alabilmesi için başvuru koşullarının oluşmasının akabinde usulüne göre eksiksiz bir başvuru yapılması gerekmektedir. Başvurunun eksik, erken veya koşullar oluşmadan yapılması çalışma izninin alınamamasına sebebiyet vereceğinden, hak kayıplarına maruz kalmamak adına bu alanda profesyonel bir göç uzmanından destek almak önem arz etmektedir. Siz de geçici koruma altındaysanız ve yasal bir şekilde çalışmak istiyorsanız, çalışma izni hakkında danışmanlık almak üzere bizimle iletişime geçebilirsiniz.